Από: Αντιστράτηγο ε.α. Ιωάννη Κρασσά

«Τὸ μοναδικὸ πρᾶγμα ποὺ εἶναι χειρότερο ἀπὸ τοὺς συμμάχους εἶναι νὰ μὴν ἔχεις συμμάχους». Ουίνστων Τσώρτσιλ.

Το Λυκόφως των Μεγάλων

Από τις 4 έως τις 11 Φεβρουαρίου του 1945, ο 70χρονος Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ουίνστων Τσώρτσιλ[1] (1874-1965), ο 65χρονος Γραμματέας του Κουμμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενώσεως Ιωσήφ Στάλιν[2] (1878-1953) και ο 62χρονος Πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούσβελτ[3] (1882-1945), συναντήθηκαν στην Γιάλτα της Κριμαίας, στο θερινό ανάκτορο των Τσάρων, γνωστό ως Λευκό Παλάτι (Livadia Palace)[4]. Οι Τρεις Μεγάλοι (Τhe Big Three), όπως αποκαλούσαν τους ηγέτες των μεγάλων δυνάμεων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήθελαν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους, ενόψει της επικείμενης συντριβής της Γερμανίας και της Ιαπωνίας. Η αμερικανική και βρετανική αποστολή αριθμούσαν συνολικά 700 άτομα. Τους τρεις συμμάχους ένωνε το κοινό τους μίσος κατά του Χίτλερ. Η συμμαχία σχηματίστηκε για την διεξαγωγή του πολέμου και κατέρρευσε μετά την ήττα του άξονος. Στη Γιάλτα οι τρεις ηγέτες συναντήθηκαν για δεύτερη και τελευταία φορά, η πρώτη ήταν στην Τεχεράνη από τις 28 Νοεμβρίου έως την 1 Δεκεμβρίου 1943. Ο Ρούσβελτ παρότι νεότερος, αντιμετώπιζε τα περισσότερα προβλήματα υγείας, τα οποία τον οδήγησαν τελικά στον θάνατο δύο μήνες μετά. Οι διαφορές των τριών ανδρών ήταν εμφανής σ’ όλα, από την εμφάνιση έως τις μεθόδους τους. Ο κοινός τόπος τους αφορούσε μόνο το κάπνισμα. Στην Κριμαϊκή πόλη διαμόρφωσαν το παγκόσμιο μεταπολεμικό περιβάλλον, το οποίο διήρκησε μέχρι την διάλυση της Ενώσεως των Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) το 1991.

Η Μοιρασιά

Μετά το τέλος της διασκέψεως εκδόθηκε κοινό μακροσκελές ανακοινωθέν το οποίο έμεινε στην ιστορία ως «Η Διακήρυξη της Γιάλτας, ή Κριμαίας». Τα κύρια θέματα που συμφωνήθηκαν αφορούσαν:

• Τον διαμελισμό και την κατοχή της Γερμανίας.
• Την πλήρη διάλυση του ναζιστικού συστήματος εξουσίας.
• Την διενέργεια ελεύθερων εκλογών στις χώρες που θα απελευθέρωναν οι σύμμαχοι.
• Την καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από την Γερμανία, ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το 50% εξ αυτών θα ελάμβανε η ΕΣΣΔ.
• Την ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), στον κανονισμό λειτουργίας του οποίου συμφωνήθηκε να συμπεριληφθεί το δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο), των μονίμων μελών του συμβουλίου ασφαλείας σ’ όλες τις αποφάσεις του.
• Την μεταπολεμική διακυβέρνηση στη Πολωνία και στη Γιουγκοσλαβία

Ο Στάλιν συμφώνησε να κηρύξει τον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας, 3 μήνες μετά την παράδοση της Γερμανίας με αντάλλαγμα τις Αλεούτιες νήσους, τη Σαχαλίνη, το λιμάνι του Πορτ Άρθουρ στην Μαντζουρία και τον έλεγχο της Μογγολίας.

Ευσεβείς Πόθοι

Τα περιλαμβανόμενα στη διακήρυξη δημιούργησαν την αίσθηση ότι μετά το πόλεμο η ανθρωπότητα θα ευημερούσε. Με την ασφαλή απόσταση των 80 χρόνων μετά τη σύνταξη της, αναδεικνύονται οι φρούδες ελπίδες που δημιούργησε. Στη διακήρυξη υπάρχει κατ’ επανάληψη η δέσμευση για το σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων των λαών ώστε να δύνανται να εκλέγουν τις κυβερνήσεις της αρεσκείας τους. Για τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης ίσχυσε με καθυστέρηση 45 χρόνων. Στο κείμενο τονίζεται επίσης ότι, «Θὰ ἐξαφανίσωμεν τὸ ναζιστικὸν κόμμα, τοὺς ναζιστικοὺς νόμους, τὰς ναζιστικὰς ὀργανώσεις καὶ ἱδρύματα καὶ θὰ ἀπομακρύνωμεν κάθε ναζιστικὴν ἐπίδρασιν ἀπὸ τὰ δημόσια γραφεῖα καὶ τὴν πνευματικὴν καὶ οἰκονομικὴν ζωὴν τοῦ Γερμανικοῦ λαοῦ». Η πραγματικότητα στη σημερινή Γερμανία διαψεύδει τους συντάκτες της.

Το Δίκαιο του Ισχυρότερου

Οι δύο «δυνατοί παίκτες» της συναντήσεως ήταν ο Στάλιν και ο Ρούσβελτ. Κατά τρόπο κυνικό συμφώνησαν ότι τα μικρότερα έθνη δεν μπορούσαν να αποτελούν ισότιμους εταίρους. Ο Στάλιν πίστευε ότι, «Στην πολιτική καθοδηγείσαι από τον υπολογισμό των δυνάμεων». Ο πονηρός και αδίστακτος Γεωργιανός, ήταν ο μόνος που ήξερε τι ήθελε και αποφάσιζε χωρίς να λογοδοτεί σε κανένα. Οι χώρες που απελευθερώθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό παρέμειναν υπό τον ασφυκτικό έλεγχο της Σοβιετικής Ενώσεως, μέχρι την διάλυσή της. Ο Ρούσβελτ πίστευε αφελώς ότι, ο Στάλιν είχε την ίδια αντίληψη, όσον αφορά τα δημοκρατικά δικαιώματα των λαών και θα επέτρεπε στα κράτη που θα απελευθέρωνε τη διεξαγωγή ελευθέρων εκλογών. Οι απαιτήσεις της Ρωσίας για τον πλήρη έλεγχο όλων των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης και οι εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος της Πολωνίας τον προσγείωσαν στην σκληρή πραγματικότητα. Για τον Ευρωπαϊστή Τσώρτσιλ η διάσκεψη αποτέλεσε «σανίδα σωτηρίας». Προσπάθησε να διασώσει την βρετανική αυτοκρατορία, υπερασπίσθηκε την Γαλλία, και απέτρεψε τη «διάλυση» της Γερμανίας με την επιβολή δυσβάσταχτων όρων. 

Ο Τσώρτσιλ, ο Ρούσβελτ και ο Στάλιν στη Γιάλτα.

Η Σαγήνη της Ισχύος

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε μία σύγκρουση με έπαθλο την παγκόσμια κυριαρχία. Οι εμπόλεμοι, πλην των ΗΠΑ, εξάντλησαν και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεων τους για την κατάκτηση της νίκης. Μεγάλες χώρες με ισχυρούς στρατούς, όπως η Γαλλία, η Πολωνία και η Ιταλία δεν άντεξαν και εγκατέλειψαν τον αγώνα. Οι ΗΠΑ έδωσαν την νίκη στους συμμάχους χάρις στην ισχυρότατη οικονομία, στους ανεξάντλητους πόρους και στην τεράστια βιομηχανική παραγωγή που διέθεταν.[5] Ο Ρούσβελτ κατηγορήθηκε για υποχωρητικότητα, προσφέροντας τη μισή Ευρώπη στον Στάλιν, θέτοντας μ'  αυτό το τρόπο 100 εκατομμύρια ευρωπαίους υπό την πιο στυγνή τυραννία. Η διάσκεψη της Γιάλτας υπήρξε περισσότερο αποτελεσματική σε σύγκριση με αυτή των Παρισίων το 1918, μετά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όσον αφορά την διατήρηση της ειρήνης. Στη σύσκεψη τότε συμμετείχαν 32 αρχηγοί κρατών, γεγονός που δημιούργησε καθυστερήσεις στη λήψη των αποφάσεων. Όσο λιγότεροι τόσο καλύτερα. Στη παρούσα περίοδο, ο Τραμπ θέλει να  μιλάει μόνο με τον Πούτιν για το τερματισμό του πολέμου της Ουκρανίας. Στην Γιάλτα τρία πρόσωπα όρισαν το μέλλον της ανθρωπότητος. Στα κράτη για τα οποία ελήφθησαν αποφάσεις εναντίον της βουλήσεως των λαών τους, δημιουργήθηκαν πληγές οι οποίες ακόμα αιμορραγούν και θέτουν σε κίνδυνο την διεθνή ασφάλεια και την ειρήνη.

Η Τύχη της Ελλάδος

Για την Ελλάδα το μεγάλο κέρδος υπήρξε η ένταξή της στις δυτικοευρωπαϊκές δημοκρατίες, η οποία είχε ήδη συμφωνηθεί από τον Στάλιν και τον Τσώρτσιλ, στην Μόσχα, τον Οκτώβριο του 1944, στην περίφημη συμφωνία των ποσοστών[6]. Στην Ελλάδα κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (από 2 έως 12 Φεβρουαρίου 1945), διεξάγονταν συνομιλίες, μεταξύ της Ελληνικής Κυβερνήσεως (Πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας (1883-1953) και των εκπροσώπων του ΕΑΜ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου), οι οποίες κατέληξαν στην Συμφωνία της Βάρκιζας, μετά την αποτυχία του ΚΚΕ να καταλάβει δια των όπλων την εξουσία, τον ματωμένο Δεκέμβριο του 44 (βλέπε σχετικό άρθρο Τα Δεκεμβριανά, Αθήνα 1944).

Αθήνα, Δεκέμβριος 1944.

Τα «Καμώματα» του Στάλιν και του Τσώρτσιλ

Ο Στάλιν δεν απέτρεψε την προσπάθεια του ΚΚΕ για την κατάληψη της εξουσίας διά των όπλων, παρότι είχε συμφωνήσει για την ένταξη της Ελλάδος στην Βρετανική σφαίρα επιρροής. Τα Σοβιετικά στρατεύματα σταμάτησαν στην Ελληνική μεθόριο, ενώ τα Βουλγαρικά εκκένωσαν την Ελλάδα. Ο στόχος του Στάλιν ήταν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Δεν έδωσε το πράσινο φως στο γενικό γραμματέα του ΚΚΕ Γεώργιο Σιάντο, αλλά του «έκλεισε το μάτι», λόγω μιας παρασπονδίας του Τσώρτσιλ, τον οποίον ήθελε να πληρώσει με το ίδιο νόμισμα. Ο πολύπειρος Τσώρτσιλ μεριμνούσε για την επόμενη μέρα μετά τη λήξη του πολέμου[7]. Οι Βρετανοί συμφώνησαν οι γερμανικές μεραρχίες να αποχωρήσουν άνευ απωλειών, για να χρησιμοποιηθούν εναντίον του προελαύνοντος κόκκινου στρατού και για να μην περιέλθει ο οπλισμός τους στον ΕΛΑΣ. Οι ενέργειες αυτές αποτέλεσαν το πρελούδιο του «Ψυχρού Πολέμου» που επακολούθησε. Οι Σοβιετικοί πού ήλεγχαν πλήρως το ΚΚΕ, χρησιμοποίησαν τον ΕΛΑΣ ως μοχλό πίεσης κατά των Βρετανών για να απασχολήσουν μεγάλο αριθμό δυνάμεων για να αποτρέψουν το ΚΚΕ να καταλάβει την εξουσία. Το ότι η ενέργεια αυτή στοίχισε την ζωή σε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες, ήταν κάτι που δεν τον απασχόλησε ιδιαίτερα. Ο πονηρός Γεωργιανός δεν ήθελε να ακυρώσει την διανομή των χωρών που είχε συμφωνήσει με τον Τσώρτσιλ. Η ένοπλη επέμβαση των Βρετανών σε χώρα της σφαίρας επιρροής τους, έδινε το δικαίωμα στους Σοβιετικούς να συμπεριφερθούν ανάλογα στο μέλλον στις χώρες της δικής τους σφαίρας επιρροής. Σε περίπτωση που επικρατούσε το ΚΚΕ, δεν ήθελε να φαίνεται ότι είναι ήταν αυτός που το διέταξε, δικαιολογούμενος ότι «Οι κομμουνιστές στην Αθήνα ενήργησαν από μόνοι τους». Οι ρωσικές εφημερίδες Πράβδα και Ισβέστια τήρησαν «σιγήν ἰχθύος» καθ’ όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων.

Ο Τσώρτσιλ με φόρμα εργασίας σε συνάντηση με τον Στάλιν.

Η Ελλάς Αιμορραγούσα

Το εύλογο ερώτημα που ανακύπτει για τους Έλληνες είναι: Με ποια λογική ένας λαός που έχει δοκιμασθεί από:

• Ένα οκτάμηνο πόλεμο, πρώτα με την Ιταλία και στην συνέχεια με την Γερμανία.
• Τέσσερα χρόνια απάνθρωπης ξένης κατοχής, με χιλιάδες θύματα.
• Ένα σκληρό αντιστασιακό αγώνα από πολλές οργανώσεις εθνικής αντιστάσεως, οι οποίες όμως πολεμούσαν και μεταξύ τους. Να έχει επιδοθεί, πριν την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε μία εμφύλια σύγκρουση για την κατάκτηση της εξουσίας, με πρωτοφανή αγριότητα, μέχρι τελικής πτώσεως, απορρίπτοντας κάθε ιδέα συνεννοήσεως ; 

Διαπιστώσεις- Συμπεράσματα

1. Η Διάσκεψη της Γιάλτας υπήρξε το αποκορύφωμα της ενότητος των συμμάχων, αποτέλεσμα της ευφορίας, λόγω της επικειμένης καταρρεύσεως της Γερμανίας. Η μη ύπαρξη μηχανισμού εφαρμογής των συμφωνηθέντων αποτέλεσε το μεγάλο μειονέκτημα της διασκέψεως. Η σύγκρουση των συμφερόντων τους στο μεταπολεμικό πεδίο έγινε εμφανής κατά την οριοθέτηση των σφαιρών επιρροής. Η υφήλιος βίωσε μια μεγάλη περίοδο αντιπαραθέσεως των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ (μέχρι την διάλυσή της το 1991) η οποία έμεινε στην ιστορία ως «Ψυχρός Πόλεμος».
2. Ο Ρούσβελτ είχε εντελώς διαφορική άποψη από τον Τσώρτσιλ σχετικά με τη Σοβιετική Ένωση. Πίστευε ότι ο Στάλιν υπερασπίζονταν όπως οι ΗΠΑ τις αρχές της δημοκρατίας. Είχε πολιτικές ευαισθησίες και υπολόγιζε την αμερικανική κοινή γνώμη. Κατά το τέλος της ζωής του συνειδητοποίησε ότι αυτός και ο Στάλιν δεν πολεμούσαν τον ίδιο πόλεμο.
3. Ο Βρετανός πρωθυπουργός έβλεπε μακρά στο μέλλον. Πίστευε σε μία ισχυρή και ακηδεμόνευτη Ενωμένη Ευρώπη και όχι σε μία Ευρώπη υποχείριο των δύο υπερδυνάμεων.
4. Η μεταπολεμική περίοδος ανέδειξε τη χρεοκοπία του σοσιαλιστικού μοντέλου διακυβερνήσεως. Το 1950 η ΕΣΣΔ ήταν η δεύτερη ισχυρότερη οικονομία στο κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Στην δεκαετία του 1970 οι ηττημένοι του πολέμου, Ιαπωνία και Δυτική Γερμανία ανήλθαν στη 2^η και 3^η θέση, ενώ η Σοβιετική οικονομία βυθίζονταν συνεχώς μέχρι που κατέρρευσε.
5. Οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν τελικά οι μεγάλοι κερδισμένοι του Β΄ΠΠ. Σήμερα αποτελούν την μοναδική υπερδύναμη και κατέχουν την πρώτη θέση στον πλανήτη τόσο οικονομικά, όσο και στρατιωτικά. Η Κίνα είναι η ανερχόμενη υπερδύναμη (2^η ισχυρότερη οικονομία και 3^η σε στρατιωτική ισχύ). Οι οικονομίες της Ιαπωνίας και της Γερμανίας κατατάσσονται στην 3^η και 4^η θέση παγκοσμίως.
6. Οι τρεις μεγάλοι της Γιάλτας ενεργούσαν σύμφωνα με ένα κώδικα δεοντολογίας που δεν υπάρχει στους πολιτικούς σήμερα. Στις ημέρες μας η διπλωματική ευγένεια χαρακτηρίζεται σαν καθωσπρεπισμός, ενώ η χυδαία συμπεριφορά σαν πολιτικός ρεαλισμός. Οι ηγέτες αποτελούν τα πρότυπα και χειραγωγούνε τις κοινωνίες.
7. Ως λαός, πέρα από την επίκληση πολιτικών ιδεολογιών, αρχών και πιστεύω, σκεπτόμαστε με τον δικό μας ιδιαίτερο τρόπο, εγκλωβισμένοι στο τεράστιο αυτοκαταστροφικό εγώ μας, μη δυνάμενοι να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας, γι’ αυτό και τα επαναλαμβάνουμε.
8. Ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου Ντόλαντ Τραμπ είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε μια ανακατάταξη των συσχετισμών δυνάμεων της υφηλίου, αποτέλεσμα του νέου στρατηγικού και οικονομικού δόγματος που επαγγέλλεται. Τα αποτελέσματα της μεγάλης αλλαγής της Αμερικανικής πολιτικής παρομοιάζονται από πολλούς σαν αυτά της «Διασκέψεως της Γιάλτας», χωρίς μάλιστα να έχει εμπλακεί άμεσα σε πόλεμο, επί του παρόντος τουλάχιστον.

Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Απρίλιος 2025

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου, Αθήνα 1948.
2. Σπύρου Β. Μαρκεζίνη, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, ΠΑΠΥΡΟΣ ΓΡΑΦΙΚΑΙ ΤΕΧΝΑΙ Α.Ε, Αθήνα 1966.
3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 20^ου ΑΙΩΝΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΥΣΟΣ ΤΥΠΟΣ, Αθήνα 1968.
4. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε, Αθήνα 1977.
5. Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITTANICA, Εκδοτικός οίκος ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα 2007.
6. Jonnathan Fenby «Συμμαχία Ρούσβελτ-Στάλιν-Τσώρτσιλ», Εκδόσεις Γκοβοστή, Αθήνα 2011.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ο Ουίνστων Λέοναρντ Σπένσερ Τσώρτσιλ [(1874-1965) Winston Churchill], αποφοίτησε από τη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία Σαντχάρστ (Sandhurst) και ξεκίνησε την σταδιοδρομία ως Αξιωματικός του Ιππικού. To 1900 εκλέχθηκε πρώτη φορά βουλευτής με το κόμμα των συντηρητικών. Η παρουσία του στο κοινοβούλιο υπήρξε συνεχής μέχρι το 1964 (εκτός της διετίας 1920-1922), πάντοτε με τους συντηρητικούς πλην της τετραετίας 1906-1910 που μετεπήδησε στους Φιλελεύθερους. Θήτευσε δύο φορές ως πρωθυπουργός (1940-1945 και 1951-1955). Διέθετε την μεγαλύτερη πολιτική πείρα εκ των τριών και υπήρξε αυθεντικός βλαστός της βρετανικής παραδόσεως. Δήλωνε «γνήσιο τέκνο της Βικτωριανής εποχής», πίστευε ακράδαντα στην ισχύ της αυτοκρατορίας και τη δημιουργική σφριγηλότατα των αγγλοσαξόνων. Ήταν ο περισσότερο εξωστρεφής και παρορμητικός των τριών, αλλά ικανός να βρίσκει λύσεις στα δύσκολα προβλήματα της συμμαχίας. Λάτρης του αλκοόλ, το οποίο όμως επιδρούσε ενισχυτικά και όχι ανασχετικά στην πνευματική του διαύγεια. Την 10^η Μαΐου του 1940, λίγο πριν από την επίθεση των Γερμανικών στρατευμάτων εναντίον της Γαλλίας, ανέλαβε τα καθήκοντα του πρωθυπουργού, υποσχόμενος «αἶμα, μόχθο, δάκρυα και ἱδρώτα». Ο Τσώρτσιλ φάνηκε σαν να είχε προετοιμάσει όλη του την ζωή, για να ηγηθεί της Μεγάλης Βρετανίας, κατά του εχθρού που απείλησε την ύπαρξή της. O Αμερικανός Δημοσιογράφος Έντουαρντ Μάρροου [Edward Murrow (1908-1965)], σχολίασε για τον Τσώρτσιλ ότι, «Επιστράτευσε την αγγλική γλώσσα και την έστειλε στη μάχη».

Ο Ουίνστων Τσώρτσιλ κάπνιζε πούρα.

[2] Ο Ιωσήφ Στάλιν (1878-1953), ήταν υιός αλκοολικού τσαγκάρη από την Γεωργία. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωσήφ Βησσαριώνοβιτς Τζουγκασβίλι. Αποφοίτησε από ιεροδιδασκαλείο και το 1901 προσχώρησε στο Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα. Το 1913 υιοθέτησε το όνομα Στάλιν, το οποίο στα ρωσικά σημαίνει «ατσάλινος». Λόγω της εξτρεμιστικής του δράσεως συνελήφθη κατ’ επανάληψη και εξορίστηκε για 4 χρόνια στην Σιβηρία (1913-1917). Τον Απρίλιο του 1922 ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του Κομουνιστικού Κόμματος Ρωσίας, θέση την οποία διατήρησε μέχρι τον θάνατό του, κυβερνώντας με σιδερένια πυγμή την Ρωσία επί 31 συναπτά έτη. Γνώριζε να υποκρίνεται και να περιμένει, εργαζόμενος με σύστημα και επιμονή. Ήταν αδίστακτος, σκληρός, άκαμπτος, ψυχρός υπολογιστής, δόλιος και πανούργος. Ο κοινός παρονομαστής όλων αυτών υπήρξε το αίμα και ο τρόμος. Για να εδραιώσει την κυριαρχία του στο κόμμα και για να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις και διαφωνίες, εκατοντάδες χιλιάδες συνελήφθησαν και προσήχθησαν σε προκατασκευασμένες δίκες. Ο Στάλιν σημάδεψε την ιστορία της Ρωσίας εμπλεκόμενος σε τέσσερα μεγάλα γεγονότα: α. Την εκβιομηχάνιση της. β. Την κολεκτιβοποίησης της γεωργίας. γ. Τις δίκες της Μόσχας. και δ. Την διεύθυνση του «Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου (Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος)». Από τα 2 εκατομμύρια που δικάσθηκαν, οι 750 χιλιάδες εκτελέσθηκαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ότι από τα 139 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του 17^ου Συνεδρίου (1934) εκτελέσθηκαν τα 98. Χάρις σ’ αυτές τις ιδιότητες από άσημος μουζίκος, εξελίχθηκε στον παντοδύναμο άρχοντα του Κρεμλίνου.                                                                                                                                             

 Ο Ιωσήφ Στάλιν κάπνιζε πίπα.

[3] Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ [Franklin Delano Roosevelt (1882-1945)], υπήρξε απόφοιτος της νομικής σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ (3/436). Συχνά αναφέρεται στα αγγλικά με τα αρχικά του ονόματός του, FDR. Διετέλεσε 32^ος Πρόεδρος των ΗΠΑ (1932-1945), Ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου το 1933 και επανεξελέγη το 1936, το 1940 και το 1944. Eίναι ο μόνος πρόεδρος των ΗΠΑ που έκανε 3 θητείες. Απεβίωσε στις 12 Απριλίου 1945, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου, από εγκεφαλική αιμορραγία. Θεωρείται γενικά από τους μελετητές ως ένας από τους τρεις μεγαλύτερους προέδρους των ΗΠΑ, μαζί με τον Τζωρτζ Ουάσιγκτον και τον Αβραάμ Λίνκολν. Στις 27 Φεβρουαρίου 1951, οι 50 πολιτείες των ΗΠΑ επικύρωσαν την 22η τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος. Η τροπολογία περιορίζει τη παραμονή στο αξίωμα του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών σε δύο τετραετείς θητείες και καθορίζει και άλλα θέματα στον χρόνο της προεδρικής υπηρεσίας.

Ο Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ κάπνιζε τσιγάρα.

[4] Το ανάκτορο έλαβε το όνομα του από το χωρίο Λιβαδειά (livadia), που απέχει τρία χιλιόμετρα από την Γιάλτα και οφείλει το όνομά του στον Λάμπρο Κατσώνη (1752-1805), συνταγματάρχη του Ρωσικού στρατού, οποίος συμμετείχε στην επανάσταση του 1787 εναντίον των Τούρκων που υποκινήθηκε από τη Ρωσία, γνωστή ως Ορλωφικά. Η Τσαρίνα Αικατερίνη η Μεγάλη (1729-1796) δώρισε στον Κατσώνη ένα αγρόκτημα στη Κριμαία, το οποίο ονόμασε «Λειβαδιά» σε ανάμνηση της ιδιαιτέρας πατρίδος του. To 1860 η περιοχή αγοράσθηκε από τον Τσάρο Αλέξανδρο Β΄ και κτίσθηκε το επιβλητικό κτίριο ως θερινή κατοικία των Ρώσων αυτοκρατόρων.   

Ο Κατσώνης, το ανάκτορο, η Τσαρίνα Αικατερινή η Μεγάλη.

[5] Κατά την διάρκεια του Β΄ΠΠ ναυπηγήθηκαν στις ΗΠΑ 2.710 εμπορικά πλοία Liberty (ελευθερία) με το χρόνο κατασκευής εκάστου να ανέρχεται σε 7 ημέρες. Από το σύνολο των 800.000 αεροσκαφών που κατασκευάσθηκαν κατά το Β΄ΠΠ, οι ΗΠΑ παρήγαγαν τα 300.000. Ο χρόνος παραγωγής ενός μονοκινητήριου αεροπλάνου ήταν 24 ώρες.

Πλοίο Λίμπερτυ σε μακέτα.

[6] Στις 9 Οκτωβρίου 1944, συμφωνήθηκαν από τους δύο ηγέτες τα ποσοστά επιρροής στις χώρες της Βαλκανικής (Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ρουμανία) και την Ουγγαρία. Η Βρετανία είχε ποσοστό επιρροής επί της Ελλάδος 90%, ενώ η ΕΣΣΔ 10%. Τα αντίστροφα ποσοστά συμφωνήθηκαν για την Βουλγαρία και την Ρουμανία, ενώ για την Γιουγκοσλαβία και την Ουγγαρία κατέληξαν στο 50-50. Η συμφωνία γράφηκε ιδιοχείρως από τον Τσώρτσιλ σε ένα μικρό φύλλο χαρτιού.

Η Συμφωνία των ποσοστών, στη δεύτερη σειρά γράφει "Greece G Britagne -USA 90%, Russia 10%.

[7] Ο Άλμπερτ Σπέερ (1905-1981), υπουργός πολεμικής παραγωγής του Χίτλερ, παραχώρησε συνέντευξη στο δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο (1928-2013) που δημοσιεύθηκε στο Βήμα της 16^ης Σεπτεμβρίου 1976, στην οποία δήλωσε: «Ἤμουν αὐτήκοος μάρτυς ἑνός γεγονότος πού προκάλεσε μεγάλη ἐντύπωση τὸ φθινόπωρο τοῦ 1944. Ὁ Στρατηγός Άλφρεντ Γιοντλ (1890-1946), Ἀρχηγός τοῦ γερμανικοῦ ἐπιτελείου εἶπε ὅτι εἶχε ἐπιτευχθεῖ συμφωνία, μεταξύ Γερμανίας καὶ Αγγλίας, νὰ μὴν παρενοχληθεῖ ἡ ἐκκένωση τῶν γερμανικῶν στρατευμάτων ἀπό τὴν Ἑλλάδα». Η μοναδική στο είδος της συμφωνία κατά την διάρκεια του Β΄ΠΠ επετεύχθη σε υψηλό επίπεδο μέσω Λισσαβόνας.

Ο Αλμπερτ Σπέερ και ο Βασος Μαθιόπουλος.

ΤΕΛΟΣ