Από; Αντιστράτηγο ε.α Ιωάννη Κρασσά 

Ο Πρίγκιπας Ανδρέας γεννήθηκε το 1882 στην Αθήνα.  Ήταν ο 4^ος υιός του Βασιλέως της Ελλάδος Γεωργίου του Α΄(1845-1913) και της Βασίλισσας Όλγας(1851-1926).[1] Από την πλευρά του πατέρα του ήταν εγγονός του Βασιλέως της Δανίας Χριστιανού Θ΄ και από την πλευρά της μητέρας του δισέγγονος του Τσάρου Νικολάου Α΄.

Η Αλίκη γεννήθηκε το 1885 στο κάστρο Ουίνδσορ της Μεγάλης Βρετανίας. Πατέρας της ήταν ο Πρίγκιπας Λούντβιχ του Μπάττενμπεργκ (1854-1921) και η μητέρα της η Πριγκίπισσα Βικτώρια της Έσσης (1837-1892), ήταν εγγονή της Βασίλισσας Βικτώριας του Ηνωμένου βασιλείου, από την οποία έλαβε το όνομά της. Ο πατέρας της σε ηλικία 14 χρονών κατετάγη στο βρετανικό ναυτικό, άλλαξε υπηκοότητα και το 1912 τοποθετήθηκε αρχηγός του Βρετανικού Ναυτικού με τον βαθμό του Ναυάρχου. Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποποιήθηκε των γερμανικών του τίτλων ευγενείας και άλλαξε το όνομά του από Μπάττενμπεργκ σε Μαουνμπάττεν.[2] Η Αλίκη υπήρξε δισέγγονη της Βασίλισσας Βικτωρίας της Μεγάλης Βρετανίας, δεύτερη εξαδέλφη του αυτοκράτορα Κάιζερ της Γερμανίας και ανιψιά του Νικολάου του Β΄, του τελευταίου Τσάρου της Ρωσίας. Η Αλίκη είχε μία αδελφή και δύο αδελφούς.[3] Η Αλίκη ήταν εκ γενετής κωφή. Χάρις στις προσπάθειες της μητέρας της και την σιδερένια θέλησή της, σε ηλικία 17 ετών μιλούσε άψογα αγγλικά και γερμανικά έχοντας μάθει να διαβάζει τα χείλη.

Ο Πρίγκιπας Ανδρέας και Πριγκίπισσα Αλίκη αμέσως μετά το γάμο τους.

Το 1896, Ο Ανδρέας εισήλθε στην Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων, όπου είχε εκπαιδευτή τον ταγματάρχη Δαγκλή Παναγιώτη και συμμαθητές τον Θεόδωρο Πάγκαλο και τον Αλέξανδρο Οθωναίο. Το 1901 αποφοίτησε από την Σχολή Ευελπίδων και κατετάγη στο ιππικό με τον βαθμό του Ανθυπίλαρχου.

Την 7^η Οκτωβρίου του 1903, στον ορθόδοξο ναό της Αγίας Μαγδαληνής στο Ντάρμσταντ της Έσσης (Γερμανία), τελέσθηκαν οι γάμοι του Πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδος και της Πριγκίπισσας Αλίκης του Μπάττενμπεργκ. Μετά τον γάμο η Αλίκη έλαβε τον τίτλο της «Πριγκίπισσας Ανδρέου της Ελλάδος». Από το γάμο της απέκτησαν πέντε παιδιά,[4] εκ των οποίων το νεότερο ήταν αγόρι και του δόθηκε το όνομα Φίλιππος.

Ο Ανδρέας έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, ως μέλος του Επιτελείου του Αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου με τον βαθμό του Επιλάρχου. Η Αλίκη προετοίμασε με δική της πρωτοβουλία, ομάδα Ελλήνων και ξένων εθελοντών ιατρών και νοσοκόμων. Ακολούθησε τον ελληνικό στρατό τόσο στην Μακεδονία, όσο και στην Ήπειρο, οργανώνοντας νοσοκομεία εκστρατείας, παρέχοντας περίθαλψη και σίτιση στους τραυματίες μας. Η προσωπική της συμμετοχή στην περίθαλψη των τραυματιών υπήρξε άξια θαυμασμού.

Ο Ανδρέας στην Μικρασιατική Εκστρατεία ως Διοικητής της ΧΙΙ Μεραρχίας Πεζικού (15 Μαΐου -15 Ιουλ. 1921) συμμετείχε στην άλωση της οχυρωμένης τοποθεσίας Μπαλ Μαχμούτ και στην κατάληψη της γραμμής Αφιόν Καραχισάρ, Σειντί Γαζή και Εσκή Σεχήρ. Στην συνέχεια προήχθη σε Αντιστράτηγο και κατά την ελληνική προέλαση προς την Άγκυρα του ανατέθηκε η διοίκηση του Β΄ Σώματος Στρατού (Β΄ΣΣ). Την 13^Η Αυγούστου 1921, το Β΄ΣΣ κατέλαβε μετά από σκληρό αγώνα την αμυντική τοποθεσία στην περιοχή του Καλέ Γκρότο. Η Ελληνική Στρατιά κατέλαβε μέρος της εχθρικής αμυντικής τοποθεσίας, χωρίς όμως να την εκπορθήσει πλήρως, ενώ οι τουρκικές δυνάμεις διατηρούσαν τις θέσεις τους και την μαχητική τους ικανότητα.

Η Αυτόβουλος Ενέργεια του Β΄ Σώματος Στρατού[5]

Η διάταξη της Ελληνικής Στρατιάς (Αυγ 1921)

Την 21 Αυγούστου 1921, τα τρία ελληνικά σώματα είχαν εγκατασταθεί αμυντικώς, επί της γραμμής των υψωμάτων Καρά Νταγ, Τσαλ Νταγ, Αρντίζ Νταγ και Κάλε Γκρότο, με το Γ΄ΣΣ, στο αριστερό, το Α΄ΣΣ, στο κέντρο και το Β΄ΣΣ στο δεξιό της παρατάξεως. Ο Επιτελάρχης του Β΄ΣΣ, Συνταγματάρχης Πεζικού Γαβαλιάς Αλέξανδρος, ο οποίος γνώριζε προσωπικά τον Διοικητή της Στρατιάς Αντιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα, (είχε διατελέσει υπασπιστής του κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, στο 10^ο Σύνταγμα Πεζικού), υπέβαλλε αναφορά προς την Στρατιά προτείνοντας το Β΄ΣΣ να μετακινηθεί προς ενίσχυση του Γ΄ΣΣ, το οποίο αντιμετώπιζε τις περισσότερες τουρκικές δυνάμεις, οι οποίες αμυνόντουσαν επί των οδεύσεων προς την Άγκυρα. Ο Παπούλας απάντησε ότι το σχέδιο θα εφαρμόζονταν μετά πενθήμερο. Την 26^η Αυγούστου λόγω της συγκεντρώσεως ισχυρών τουρκικών δυνάμεων έναντι του Γ΄ΣΣ, η Στρατιά εξέδωσε διαταγή με την οποία διέτασσε το Γ΄ΣΣ να «αμυνθεί μέχρις εσχάτων», τα δε Α΄ και Β΄ ΣΣ: « να εκτοξεύσουν απεγνωσμένες και λυσσαλέες επιθέσεις εις μέγα βάθος προς Βορρά». Ο Γαβαλιάς σε συνεννόηση με τον Επιτελάρχη του Α΄ΣΣ Συνταγματάρχη Πεζικού Στυλιανό Γονατά διαφώνησαν με την διαταγή, γιατί σε περίπτωση κάμψεως της αντιστάσεως του Γ΄ΣΣ, δεν θα ήταν δυνατή η υποστήριξή του λόγω εμπλοκής των Σωμάτων σε αγώνα μετά του εχθρού. Ο Γαβαλιάς μίλησε με τον Επιτελάρχη της Στρατιάς Συνταγματάρχη Πυροβολικού Κωνσταντίνο Πάλλη και έμεινε με την εντύπωση ότι υιοθετήθηκε η πρότασή του για μετακίνηση του Β΄ΣΣ προς ενίσχυση του Γ΄ΣΣ και εξέδωσε σχετική διαταγή με τις μονάδες εφοδιασμού και μεταφορών να κινηθούν πρώτες. Ο Παπούλας ακύρωσε την διαταγή μετακινήσεως και αντικατέστησε τον Γαβαλιά από την θέση του Επιτελάρχου του Β΄ Σώματος. Ο Ανδρέας ανέλαβε την ευθύνη της διαταγής μετακινήσεως και θεώρησε τον εαυτόν του θιγόμενο. Ζήτησε την απαλλαγή του από την διοίκηση του Β΄ΣΣ, η οποία δεν έγινε αποδεκτή από τον Παπούλα. Την 28 Αυγούστου ο Παπούλας διέταξε το Β΄ΣΣ να κάνει αυτό που του είχε απαγορεύσει μία ημέρα πριν. Ο Πρίγκιπας Ανδρέας παρέμεινε στην θέση του μέχρι την 19^η Σεπτ. 2021, μετά την επάνοδο της Στρατιάς στην γραμμή Αφιόν Καραχισάρ -Εσκή Σεχήρ. Στην διοίκηση του Σώματος τον διαδέχθηκε ο Αντιστράτηγος Νικόλαος Τρικούπης. Η παραπομπή του στο Στρατοδικείο την 19^η Νοεμβρίου 1922, τέσσερες ημέρες μετά την εκτέλεση των έξι, αφορούσε την παραπάνω ενέργεια. Το κατηγορητήριο τον καθιστούσε αποκλειστικά υπεύθυνο για την «κατάρρευση του μετώπου». Ο Πρίγκιπας Ανδρέας αποτέλεσε τον «αποδιοπομπαίο τράγο» για να εξευμενιστεί το μένος των αντιβασιλικών. Δεν υπήρξε κατάρρευση του μετώπου, ούτε διάσπαση της παρατάξεως. Αυτό φαίνεται και από την συντεταγμένη επιστροφή των στρατευμάτων στην τοποθεσία εκκινήσεως. Η επιχείρηση ήταν πέρα από τις δυνατότητες του Ελληνικού στρατού.  Η δίκη διήρκησε μία ημέρα και καταδικάσθηκε σε έκπτωση από τον βαθμό του, δήμευση της περιούσιας του και σε ισόβια υπερορία (εξορία). Στην αθωωτική απόφαση του Αρείου Πάγου[6] για την δίκη των Έξι, αναγράφεται: «Η επινόηση προδοτών εκεί όπου δεν υπάρχουν, αποτελεί απλοϊκή προσέγγιση και ερμηνεία των γεγονότων τα οποία είτε δεν κατανοούμε, είτε δεν θέλουμε να κατανοήσουμε. Αφού υπάρχουν προδότες αυτοί φταίνε για όλα». Η «Επαναστατική Τριανδρία»[7] υπάκουσε στις υποδείξεις της Αγγλικής Κυβeρνήσεως, μέσω του Ελευθέριου Βενιζέλου που βρίσκονταν στο Παρίσι, για να αποφευχθεί η καταδίκη του σε θάνατο, η οποία αμέσως μετά ενέκρινε δάνειο προς την Ελλάδα. Ο Πρίγκιπας Ανδρέας με την οικογένεια αναχώρησαν από την Ελλάδα με το βρετανικό αντιτορπιλικό Καλυψώ και επέλεξαν ως τόπο διαμονής το Παρίσι, όπου έζησαν μέχρι το 1930.

 Η Αλίκη από το 1931 έως το 1937 νοσηλεύτηκε στην Ιταλία και την Ελβετία γιατί έπασχε από μια σοβαρή ψυχιατρική νόσο. Ο πρίγκιπας Ανδρέας δεν της παρείχε την στήριξή του στην δύσκολη κατάσταση που αντιμετώπιζε και επί της ουσίας ο γάμος της τερματίσθηκε. Την κηδεμονία του Φιλίππου ανέλαβε ο αδελφός της Λούις Μαουντμπάττεν.

Μετά την παλινόρθωση της βασιλείας (Νοεμ. 1935), ο πενηντατετράχρονος Ανδρέας αποκαταστάθηκε στον βαθμό του και του επιστράφηκε η περιουσία του. Εν τω μεταξύ οι 4 θυγατέρες τους είχαν νυμφευθεί. Την 16^η Νοεμ. 1937, η θυγατέρα τους Καικιλία με τον σύζυγό της Δούκα Δονάτο της Έσσης και τα δύο από τα τρία παιδιά της σκοτώθηκαν σε αεροπορικό ατύχημα. Η Καικιλία ήταν 26 χρονών και εγκυμονούσα για τέταρτη φορά.   Στην κηδεία της η οικογένεια επανενώθηκε για πρώτη φορά μετά από το 1931. Η συνάντηση όμως του Ανδρέα με την Αλίκη, η οποία είχε πλέον αποθεραπευτεί, ήταν εντελώς τυπική. Το 1939 ο δεκαοχτάχρονος Φίλιππος εισήλθε στην Σχολή ναυτικών Δοκίμων του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Αλίκη επανήλθε στην Ελλάδα και παρέμεινε σ’ αυτήν και μετά την κατάληψή της από τους Γερμανούς. Κατά την διάρκεια της κατοχής αφιερώθηκε στην οργάνωση συσσιτίων και την διανομή τροφίμων. Επιπλέον παρείχε καταφύγιο σε διωκόμενους Εβραίους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.

Την 3^η Δεκ. 1944 ο Πρίγκιπας Ανδρέας αποβίωσε από καρδιακή προσβολή στο ξενοδοχείο Μέτροπολ του Μόντε Κάρλο, όπου διέμενε με την κόμισσα Αντρέ ντε λα Μπινιέ με την οποία είχε συνάψει σχέση από το 1930. Η Αλίκη ξεπλήρωσε τα χρέη που είχε δημιουργήσει ο Ανδρέας ρευστοποιώντας τα ασημικά του Μον Ρεπό και θεώρησε χρέος της να τον πενθήσει ως χήρα, παρότι δεν ζούσαν μαζί τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια.

 Στις 20 Νοεμ. 1947, ο υιός της Φίλιππος με τον βαθμό του Ανθυποπλοιάρχου του βρετανικού ναυτικού, νυμφεύθηκε την Πριγκίπισσα Ελισάβετ Ουίδνσορ, διάδοχο του θρόνου και σημερινή Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου. Πριν από το γάμο ο Φίλιππος αποποιήθηκε τους ελληνικούς και δανικούς τίτλους ευγενείας που κατείχε, προσηλυτίστηκε στον αγγλικανισμό από την ορθοδοξία και υιοθέτησε το όνομα Μαουντμπάττεν, λαμβάνοντας έτσι το βρετανικό επώνυμο της οικογένειας της μητέρας του. Παρέμειναν νυμφευμένοι μέχρι την  9^η Απριλίου 2021, ημέρα που απεβίωσε ο Φίλιππος.[8]

Η Αλίκη, η οποία από το 1928 είχε ασπασθεί το δόγμα της Ανατολικής Ορθόδοξου Εκκλησίας, στράφηκε το 1949 προς την θρησκεία προσπαθώντας να οργανώσει δικό της μοναστηριακό τάγμα, ενώ ενδύθηκε την μοναστηριακή αμφίεση την οποία διατήρησε έως το τέλος της ζωής της.

Η Αλίκη απεβίωσε στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ την 5^η Δεκ. 1969. Το 1988 η σορός της μεταφέρθηκε στα Ιεροσόλυμα και ενταφιάσθηκε δίπλα στην θεία της Έλλα[9] στον κήπο της Γεσθημανής, όπως η ίδια επιθυμούσε. Ο Βασιλεύς της Αγγλίας τής απένειμε το παράσημο του Βασιλικού Ερυθρού Σταυρού, για την κοινωνική προσφορά της. Από το Εβραϊκό κράτος τής απονεμήθηκε το 1993, το βραβείο της ενάρετης των Εθνών. Το βραβείο παρέλαβαν τα δύο εν ζωή τέκνα της ο Φίλιππος και η Σοφία.

   Ο Φίλιππος με την μητέρα του Αλίκη ενδεδυμένη το σχήμα της μοναχής .

Η Αλίκη υπήρξε άτομο με ακέραιο χαρακτήρα, αδάμαστη θέληση και αυτοπειθαρχία. Ακολούθησε τις αρχές, τις αξίες και τα πιστεύω της σ’ όλη την ζωή της, χωρίς εκπτώσεις και παρεκκλίσεις. Διακρίθηκε για το φιλανθρωπικό της έργο και τις αγαθοεργίες της. Υπήρξε ένας άνθρωπος με ουσιαστική θρησκευτική ευλάβεια, θεωρώντας ως υποχρέωσή της να βοηθά συνανθρώπους της ευρισκόμενους σε κατάσταση ανάγκης.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ο Βασιλεύς Γεώργιος Α΄ απέκτησε 7 τέκνα: Τον Κωνσταντίνο Α΄(τον διαδέχθηκε στον θρόνο), τον Γεώργιο, την Αλεξάνδρα, τον Νικόλαο, την Μαρία, τον Ανδρέα και τον Χριστόφορο.

[2] Ο Λούντβιχ Μπάττενμπεργκ ως αρχηγός του βρετανικού στόλου δεν ήταν δυνατό να έχει γερμανικό όνομα, ενώ βρίσκονταν σε πόλεμο με την Γερμανία. Μετέτρεψε το όνομα Λούντβιχ σε Λουΐς. Το Μπάττενμπεργκ (Battenberg) στα γερμανικά σημαίνει το βουνό(Berg) Μπάττεν. Διατήρησε το Batten (Μπάττεν) και χρησιμοποίησε την αγγλική λέξη mount που σημαίνει βουνό στην θέση του Berg. Μετέτρεψε έτσι το επώνυμό του από Batten-berg σε Mount-batten (Μαουντμπάτεν). Το επώνυμο αυτό επέλεξε και ο Φίλιππος, ο σύζυγος της βασιλίσσης Ελισσάβετ ΙΙ, όταν έλαβε την βρετανική υπηκοότητα και αποποιήθηκε των ελληνικών και δανικών τίτλων ευγενείας.

[3] Η αδελφή της Λουΐζα, στέφθηκε βασίλισσα της Σουηδίας, ο αδελφός Λόρδος Λούις Μαουντμπάττεν, διετέλεσε Ναύαρχος του βρετανικού ναυτικού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπήρξε ο τελευταίος Αντιβασιλέας των Ινδιών, ενώ ο αδελφός της Γεώργιος έλαβε τον τίτλο του μαρκησίου του Μίλφορντ Χέιβεν .

[4] Οι τέσσερες θυγατέρες ήσαν η Μαργαρίτα, η Θεοδώρα, η Καικιλία και η Σοφία.

[5] ΓΕΣ/Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού «Επιχειρήσεις προς Άγκυρα» Τόμος 5β, (σελ. 34-54).

[6] Ο Άρειος Πάγος με την 1675 /2010, απόφαση του Ζ΄ Ποινικού Τμήματος, μετά από αίτηση του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη (εγγονού του εκτελεσθέντος πρωθυπουργού και υπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη) για επανάληψη της δίκης των Έξι, ακύρωσε την απόφαση του στρατοδικείου και αθώωσε τους κατηγορουμένους.

[7] Συνταγματάρχης (ΠΖ) Νικόλαος Πλαστήρας, Συνταγματάρχης (ΠΖ) Στυλιανός Γονατάς και Αντιπλοίαρχος Δημήτριος Φωκάς.

[8] Παρέμειναν νυμφευμένοι επί 72 χρόνια, 5 μήνες και 19 ημέρες.

[9] Η Ελισάβετ(Έλλα) αδελφή της μητέρας της Αλίκης (πριγκίπισσα Βικτωρία της Έσσης) ήταν χήρα του Μεγάλου Δούκα Σέργιου της Ρωσίας, αδελφού του τελευταίου Τσάρου Νικολάου Β΄. Εκάρει μονάχη και ανέλαβε ηγουμένη της μονής Μάρθας και Μαρίας στην Μόσχα. Εκτελέσθηκε από τους Μπολσεβίκους την 30^η Ιαν. 1919. Μετά την πτώση του Σοβιετικού καθεστώτος το 1992 κηρύχθηκε Οσία από το Πατριαρχείο της Μόσχας.

ΤΕΛΟΣ