Από: Αντιστράτηγο ε.α. Ιωάννη Κρασσά

«Ἄνδρες πόλις καὶ οὔ τείχη, οὐδέ νῆες ἀνδρῶν κεναῖ [Η Πόλη (αναφέρεται στην ισχύ της πόλεως) είναι οι άντρες και όχι τα τείχη, ούτε τα κενά πλοία]». Θουκυδίδης(460-394 π.Χ.), Αθηναίος ιστορικός.

Αποστολή

Σύμφωνα με το Νόμο, η αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της Ελλάδας, η εξασφάλιση του εθνικού της χώρου και η αποφασιστική συμβολή τους στην επίτευξη των στόχων της πολιτικής της χώρας, όπως αυτοί καθορίζονται από την Πολιτική Εθνικής Άμυνας[1].

Ορισμός

Η Επιχειρησιακή Ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων ορίζεται ως η δυνατότητα των στρατιωτικών μονάδων και σχηματισμών, των πολεμικών πλοίων, των αεροσκαφών, των οπλικών συστημάτων ή μέσων άλλης στρατιωτικής τεχνολογίας, για την ανάληψη δράσεως, μετά από μικρή, ή καθόλου προειδοποίηση, για την αντιμετώπιση στρατιωτικών ή υβριδικών απειλών[2] κατά της χώρας μας. Η ετοιμότητα αφορά και τα διευθύνοντα τις επιχειρήσεις επιτελεία και των τριών κλάδων. Δημόσιες και ιδιωτικές δομές (μέσα συγκοινωνιών, νοσοκομεία, εργοστάσια τροφίμων, αποθήκες καυσίμων κλπ.), πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίξουν τα μαχόμενα τμήματα.

Αντιμετώπιση της Απειλής 

1. Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της απειλής κατά της χώρας είναι ο καθορισμός της από την πολιτική ηγεσία[3].
2. Η στρατιωτική ηγεσία περιγράφει τους πιθανούς τρόπους ενεργείας του εχθρού και προτείνει σχέδια για την αντιμετώπισή τους.
3. Η πολιτική ηγεσία καθορίζει σαφώς τι αναμένει από τις Ένοπλες Δυνάμεις, σε περίπτωση στρατιωτικής επιθέσεως.
4. Τα στρατιωτικά επιτελεία καταρτίζουν σχέδια επιχειρήσεων και διατυπώνουν τις αποστολές των εμπλεκόμενων για την υλοποίηση των προθέσεων της κυβερνήσεως.
5. Άπαντες οφείλουν να έχουν απαντήσεις στα ερωτήματα ποιος, τι, που, πότε , πως και διατί σχετικά με το έργο που καλούνται να εκτελέσουν.
6. Τέλος ο καθένας οφείλει να αναλάβει την ευθύνη του έναντι της πατρίδος, των προϊσταμένων του και του προσωπικού του.

 Ανάλυση

Η καταστροφή του εχθρού αποτελεί την πεμπτουσία της αποστολής κάθε στρατιωτικής δυνάμεως. Για την εκτέλεσή της προηγείται η συγκρότηση, ο εξοπλισμός με οπλικά συστήματα και μέσα, η εκπαίδευση του προσωπικού, η μετακίνηση, η ανάπτυξη της στο πεδίο των επιχειρήσεων και τέλος η εμπλοκή της στη μάχη. Η υλοποίηση κάθε επί μέρους ενέργειας απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία. Η χρονική διάρκεια της επιχειρήσεως δημιουργεί επιπλέον την υποχρέωση εφοδιασμού της σε μέσα, υλικά και προσωπικό για την διατήρηση του αξιόμαχου. Η προς πόλεμο προετοιμασία είναι μία σύνθετη εργασία, με πολλά και διαφορετικά αντικείμενα, με τελικό σκοπό την κατάκτηση της νίκης. Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι αυτονόητο, ούτε υλοποιείται αυτόματα. Δεν υπάρχει επιλογή άνευ τιμήματος. Η επιτυχία του Ισραήλ απέναντι στους πολυπληθείς αντιπάλους του στηρίχθηκε στο ότι δημιούργησε ένα στρατό πολιτών και στην ουσία ολόκληρο το έθνος είναι ένας στρατός. Η νίκη είναι το αποτέλεσμα επίπονης και συστηματικής οργανώσεως και τίποτα δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως λεπτομέρεια ή ελάσσονος σημασίας ζήτημα.

Κατά τον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο του 1940, εντός 16 ημερών, υπό συνθήκες πολέμου, επιστρατεύθηκαν 400.000 βαθμοφόροι και στρατιώτες, για τους οποίους υπήρχε ο οπλισμός, ο ιματισμός και όλα τα προβλεπόμενα υλικά. Για την μετακίνησή τους είχαν εκπονηθεί και υλοποιήθηκαν τα σχέδια χερσαίων και θαλασσίων μεταφορών. Πριν την κήρυξη του πολέμου είχε προηγηθεί μυστική επιστράτευση των μονάδων στα Ελληνο-αλβανικά σύνορα. Ο Μεταξάς δεν έκανε φανερή επιστράτευση για να μην αυξήσουν οι Ιταλοί τις δυνάμεις του στην Αλβανία[4].

Ο πόλεμος αποτελεί υπόθεση όλου του έθνους. Οι ευρισκόμενοι στα μετόπισθεν πρέπει να στηρίζουν τα μαχόμενα τμήματα, να συμμορφώνονται με τις εντολές της πολιτικής προστασίας και να υπομένουν με καρτερία τους βομβαρδισμούς του εχθρού. Στις ημέρες μας η Ρωσία βομβαρδίζει ανηλεώς τις πόλεις[5] της Ουκρανίας, προκειμένου να κάμψει το ηθικό πολιτών. Ο Ερντογάν μας απειλεί ότι διαθέτει τον πύραυλο «τυφώνα[6]», με τον οποίο μπορεί να πλήξει την Αθήνα. Με την ρητορική του ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να κάμψει το φρόνημα των Ελλήνων και να εξάψει την επιθετικότητα του λαού του.

Συγκρότηση

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν συγκροτηθεί για την αντιμετώπιση των τουρκικών, το μέγεθος και τις δυνατότητες των οποίων γνωρίζουμε με ακρίβεια. Την αντίστοιχη πληροφόρηση διαθέτουν και οι Τούρκοι. Για το σκοπό αυτό φροντίζουμε τα οπλικά συστήματα και τα λοιπά μέσα να είναι εφάμιλλα ή να υπερέχουν των εχθρικών.

 Επιχειρησιακή Σχεδίαση

Ο τρόπος χρησιμοποιήσεως του στρατεύματος εξαρτάται από τα σχέδια επιχειρήσεων τα οποία στηρίζονται :

α.         Στην εκτίμηση των πιθανών τρόπων ενεργείας του εχθρού. Αποτελεί την πλέον δύσκολη επιτελική διαδικασία και προϋποθέτει επιτελείς με γνώσεις, εμπειρία και υψηλό δείκτη ευφυΐας. Χωρίς να αποκλείεται και η υποκλοπή των σχεδίων του εχθρού.

β.         Στον εντοπισμό των ασθενών σημείων του εχθρού.

γ.         Στη λεπτομερή πληροφόρηση σχετικά με το έδαφος και την πρόγνωση του καιρού. Η επιλογή της ημερομηνίας αποβάσεως στην Νορμανδία από τους συμμάχους την 6^η Ιουνίου 1944, αποφασίσθηκε βάσει των στοιχείων που δόθηκαν από μετεωρολογικό σταθμό της Ισλανδίας, περί ενός διαλείμματος νηνεμίας από 6 έως 8 Ιουνίου. Οι Γερμανοί δεν διέθεταν αυτά τα στοιχεία και αιφνιδιάσθηκαν ως προς τον χρόνο της αποβάσεως γιατί ανέμεναν διαρκείς ισχυρούς ανέμους κατά το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου.

Η επιτυχής σχεδίαση από αρχαιοτάτων χρόνων στηρίζεται στην χρησιμοποίηση των ισχυρότερών μας δυνάμεων εναντίον των ασθενέστερων του εχθρού, με μη αναμενόμενο τρόπο και σε ανύποπτο χρόνο. Ο Βασιλεύς της Πρωσίας Φρειδερίκος Β΄[7](1712-1786) επικαλούμενος και Μέγας, το πολεμικό ταλέντο και η εφευρετικότητα του οποίου χαίρουν καθολικής αναγνωρίσεως έλεγε: «Η επίθεση διεξάγει τον πόλεμο, ενώ η άμυνα τον υπομένει». Ο επιτιθέμενος δρα, ενώ ο αμυνόμενος αντιδρά. Η ήττα σε κάθε περίπτωση συνεπάγεται απώλεια προσωπικού και μέσων, αλλά ο αμυνόμενος επιβαρύνεται επιπλέον με την απώλεια εδάφους. Η αναπλήρωση των απωλειών πραγματοποιείται πιο ανώδυνα σε αντίθεση με την ανάκτηση το εδάφους, το οποίο αποτελεί το έπαθλο των ενόπλων συρράξεων.

Οι Κληρωτοί

Οι στρατεύσιμοι για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως λόγω του μικρού χρόνου της θητείας και απουσίας κινήτρων δεν δύναται να αρθούν στο επιθυμητό επίπεδο επιχειρησιακής ετοιμότητος. Η στρατιωτική θητεία θα μπορούσε να περιορισθεί στους 5 μήνες, χωρίς την χορήγηση αναβολών και με πρόσκληση και των γυναικών. Το διάστημα αυτό θα χρησιμοποιείται για την απόκτηση της βασικής στρατιωτικής εκπαιδεύσεως επί δίμηνο και για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών το εναπομένων τρίμηνο. Κατά το διάστημα αυτό θα γίνεται η επιλογή των επαγγελματιών επ' αμοιβή οπλιτών για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών.

Η Επιδίωξη της Ποιότητος

Η Τουρκία υπερέχει της Ελλάδος αριθμητικά στους περισσότερους τομείς[8]. Η πατρίδα μας πρέπει να αντιπαραθέσει στην εχθρική ποσότητα ανώτερη ποιότητά. Όσοι εκ του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων εμπλέκονται στις επιχειρήσεις πρέπει να πληρούν πλήθος κριτηρίων: άριστη υγεία και φυσική κατάσταση, γνώσεις και δεξιότητες, θάρρος και ψυχικές δυνάμεις. Στις ημέρες μας υπάρχει μια τάση «πλουτισμού» του βιογραφικού και όχι των γνώσεων και των ικανοτήτων. Ο πόλεμος κρίνεται από ενέργειες που απορρέουν από την εφαρμογή των στρατιωτικών κανονισμών και των εκπονηθέντων σχεδίων και όχι από εμπνεύσεις και αυτοσχεδιασμούς. Η δημιουργία καθαρά επαγγελματικού στρατού υψηλών προδιαγραφών, μπορεί να θριαμβεύσει επί υπέρτερου αριθμητικά αντιπάλου. Οι Έλληνες διαχρονικά υπολειπόμαστε σε πλήθος των αντιπάλων μας.

Ο Επαγγελματικός Στρατός

Ένα στράτευμα υψηλών προδιαγραφών μπορεί να συγκροτηθεί:

1. Με την θέσπιση αυστηρών κριτηρίων αξιολογήσεως:

α. Πριν την είσοδο στις Ένοπλες Δυνάμεις. Ένα ποσοστό περί το 20% μη δυναμένων να ολοκληρώσουν την φοίτησή τους σε όλες τις στρατιωτικές παραγωγικές σχολές, αποτελεί απόδειξη αυστηρών κριτηρίων επαγγελματικής επάρκειας των στελεχών. Αντίστοιχο ποσοστό θα πρέπει υπάρχει στην προπαρασκευαστική εκπαίδευση των οπλιτών. Στην Σχολή Αξιωματικών του Στρατού των ΗΠΑ[9] (West Point), αποφοιτά το 70% των εισερχομένων, ενώ 1 στους 4 νεοσύλλεκτους αποτυγχάνουν κατά το στάδιο της βασικής εκπαιδεύσεως.

β. Κατά την απόκτηση της ειδικότητος.  Η επιμέρους εξειδίκευση αποτελεί την ολοκλήρωση του προπαρασκευαστικού σταδίου και πρέπει να έχει υψηλό βαθμό δυσκολίας αποκτήσεως. Η ειδικότητα του ελευθέρου σκοπευτού στις ΗΠΑ απονέμεται στο 50% των υποψηφίων, ενώ των βατραχανθρώπων στο 25%.

γ. Κατά την διάρκεια της σταδιοδρομίας. Η ικανότητα άσκηση διοικήσεως από τους βαθμοφόρους όλους των βαθμίδων απαιτεί ενδελεχή αξιολόγηση. Η διοίκηση των μονάδων μάχης απαιτεί μεγάλη ψυχική αντοχή, υψηλή κατάρτιση, ευφυία και ευελιξία σκέψεως.

2. Με τη δημιουργία κινήτρων ελκυστικής επαγγελματικής αποκαταστάσεως, παροχών και ανταμοιβών.

3. Με τη λήψη μέτρων πρόνοιας για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.

4. Με τη πρόβλεψη προσλήψεως κατά προτεραιότητα στο δημόσιο, μετά την αποχώρηση από το στράτευμα.

Ενεργητική Άμυνα

Τον Ιούλιο του 1973 ο Στρατηγός των ΗΠΑ William E. DePuy[10], ανέπτυξε το δόγμα της ενεργητικής αμύνης, για την απόκρουση αιφνιδιαστικής επιθέσεως υπέρτερων δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας[11]. Το σκεπτικό του δόγματος προβλέπει την προσβολή του εχθρού, στις περιοχές συγκεντρώσεως και στους χώρους εξορμήσεως, πριν αναπτυχθεί πλήρως ώστε να τον αποδιοργανώσουμε και να μην του επιτρέψουμε να εφαρμόσει τα σχέδια του. Η ενεργητική άμυνα είναι προσφορότερη λύση σε περίπτωση Ελληνο-τουρκικής συρράξεως, απαιτεί όμως επιθετικό πνεύμα, διακλαδική συνεργασία, καινοτόμο σχεδίαση και απεγκλωβισμό από στερεότυπα. Στην αρχαία Σπάρτη όταν η νίκη ήταν αποτέλεσμα της υπεροπλίας, ο επικεφαλής δικαιούτο να θυσιάσει πετεινό εις τους Θεούς, ενώ εάν η νίκη ήταν αποτέλεσμα ελιγμού έναντι υπέρτερων δυνάμεων, τότε προβλεπόταν η θυσία μόσχου.

Η Συνταγή της Επιτυχίας

Χωρίς την κατάλληλη ψυχολογική προετοιμασία για την αποδοχή των κινδύνων που συνεπάγεται η απόφαση της υπερασπίσεως της πατρίδος μας έναντι στρατιωτικής απειλής, καθίσταται άνευ νοήματος η όποια προσπάθεια σχετικά με την προς πόλεμο προπαρασκευή. Η αξιοκρατία, το υψηλό ηθικό, η άρτια εκπαίδευση, η συνεχής αξιολόγηση, η συντήρηση των μέσων και η ύπαρξη αποτελεσματικού συστήματος διοικητικής μερίμνης αποτελούν την συνταγή της επιτυχίας για κάθε πολεμική σύγκρουση.

Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα

• Η ετοιμότητα αποτελεί την υπέρτατη προτεραιότητα των Ενόπλων μας Δυνάμεων.
• Η αποστολή και ο χρόνος προειδοποιήσεως για ανάληψη δράσεως πρέπει να περιγράφονται με σαφήνεια.
• Η εξέλιξη του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων πρέπει να στηρίζεται στα προσόντα και τις ικανότητές του. Χωρίς αξιοκρατία και ισονομία δεν υπάρχει αξιόμαχο στράτευμα.
• Το δημογραφικό συνιστά το σοβαρότερο εθνικό θέμα, διότι συνδέεται άμεσα με την επιβίωση μας ως έθνους. Από το 2000 μέχρι σήμερα έχουμε μείωση του πληθυσμού κατά 400.000. Ο λαός αποτελεί ένα από τα τρία συστατικά στοιχεία του κράτους, μαζί με την επικράτεια και την εξουσία. Χωρίς λαό δεν υφίσταται κράτος.
• Στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, υπάρχουν συμπεριφορές που μπορείς να τις επιβάλλεις, όπως την υπακοή, την πειθαρχία και την τήρηση των κανόνων, λόγω εξαρτημένης σχέσεως(προϊστάμενος προς τον υφιστάμενο, βαθμοφόρος προς τον οπλίτη, δάσκαλος προς τον μαθητή) και άλλες που πρέπει να τις κερδίσεις, όπως τον σεβασμό την εκτίμηση και την αγάπη. Η μεγαλύτερη και η πλέον αξιόπιστη αναγνώριση του στρατιώτη είναι αυτή που προέρχεται από τον αντίπαλο και αποτελεί την ισχυρότερη αποτρεπτική δύναμη.

Αντιστράτηγος ε.α Ιωάννης Κρασσάς

Φεβρουάριος 2023 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Η Πολιτική Εθνικής Αμύνης συντάσσεται σύμφωνα με τις προβλέψεις της κείμενης νομοθεσίας, από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης, ενώ υπεύθυνο για την έγκριση και την έκδοσή της είναι το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Αμύνης (ΚΥΣΕΑ).

[2] Σύμφωνα με τον Αντισυνταγματάρχη του στρατού των ΗΠΑ, Φρανκ Χόφμαν (Frank Hoffman), τον πρώτο που χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο: «...Η ασάφεια των διαφόρων μορφών του πολέμου, η ασάφεια για το ποιος πολεμάει, και ποιες τεχνολογίες ασκούνται, παράγει ένα ευρύ φάσμα ποικιλίας και πολυπλοκότητας, το οποίο ονομάζουμε υβριδικό πόλεμο. Οι υβριδικοί πόλεμοι ενσωματώνουν ένα φάσμα διαφορετικών μέσων πολέμου, περιλαμβάνοντας συμβατικές ικανότητες, ακανόνιστες τακτικές και σχηματισμούς, τρομοκρατικές ενέργειες, αδιάκριτη βία και εξαναγκασμό».

[3] Όλες οι κυβερνήσεις από το 1974 μέχρι σήμερα καθορίζουν την Τουρκία ως την απειλή κατά της Ελλάδος.

[4] Το 1940, είχαν γίνει οι προμήθειες του απαιτούμενου οπλισμού, μαζί με τα προβλεπόμενα πυρομαχικά για τον εξοπλισμό του στρατού. Ο στρατός μας απόκτησε για πρώτη φορά όλμους καθώς και αντιαεροπορικά και αντιαρματικά όπλα. Δημιουργήθηκαν τα απαραίτητα αποθέματα και έγιναν επιτάξεις καυσίμων, τροφίμων, νομής, ανταλλακτικών οχημάτων και υγειονομικού υλικού και η διασπορά αυτών για τον απρόσκοπτο εφοδιασμό των μαχόμενων τμημάτων. Χωρίς εφοδιασμό ο στρατός δεν πολεμά. Για την άμυνα, από την κατεύθυνση της Βουλγαρίας, κατασκευάσθηκε, εντός 3,5 ετών, μία σειρά 21 οχυρών, από το όρος Μπέλες έως το ποταμό Νέστο, για την οποία δαπανήθηκαν 1,5 δισεκατομμύρια δραχμές γνωστή ως «Γραμμή Μεταξά». Η «Γραμμή Μεταξά» αποτελεί την μοναδική γραμμή οχυρώσεως από συστάσεως του ελληνικού κράτους.

[5] Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα [Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR)] επιβεβαίωσε 7.110 θανάτους αμάχων από τις 24 Φεβρουαρίου 2022(ημερομηνία ενάρξεως της εισβολής της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία}, μέχρι την 29^η Ιανουαρίου 2023. Από τα θύματα 438 ήσαν παιδιά. Επιπλέον, 11.547 άνθρωποι φέρεται να έχουν τραυματιστεί. Ωστόσο, η OHCHR διευκρίνισε ότι οι πραγματικοί αριθμοί πιθανόν να είναι ακόμη υψηλότεροι.

[6] Τον Οκτώβριο, η Τουρκία εκτόξευσε δοκιμαστικά τον εγχώριας παραγωγής βαλλιστικό πύραυλο μικρού βεληνεκούς Tayfun πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα. Ο πύραυλος μπορεί να χτυπήσει έναν στόχο σε απόσταση 561 χιλιομέτρων (349 μίλια) με χρόνο πτήσεως 456 δευτερόλεπτα.

[7] Την ίδια άποψη με τον Φρειδερίκο είχαν όλοι οι Μεγάλοι της Ιστορίας. Ο Αλέξανδρος μόνο επιτίθετο ποτέ δεν αμύνθηκε, ηγούμενος προσωπικά της ίλης των εταίρων(βαρύ ιππικό). Ο Ναπολέων πίστευε ότι, «Είναι μεγάλο λάθος να περιμένεις να σου επιτεθούν Στον πόλεμο τίποτα δεν κατορθώνεται παρά μόνο με υπολογισμό. Ό,τι δεν έχει μελετηθεί σε βάθος και με λεπτομέρεια, δεν φέρνει κανένα αποτέλεσμα. Στον πόλεμο χρειάζονται ιδέες απλές και συγκεκριμένες». Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Γάλλος Στρατάρχης Φερδινάνδος Φος [Ferdinand Foch (1851-1929)] διατύπωσε το πιστεύω του για την επίθεση με το μνημειώδες τηλεγράφημά του προς το Γαλλικό Επιτελείο: «Κέντρο καταρρέει. Δεξιά πτέρυγα υποχωρεί. Κατάσταση εξαιρετική. Επιτίθεμαι». Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Αμερικανός Στρατηγός Γεώργιος Πάττον[George Patton(1885-1945)] διακήρυττε: «Κανένας δεν αμύνθηκε ποτέ με επιτυχία, υπάρχει μόνο επίθεση, επίθεση και ακόμα περισσότερη επίθεση».

[8] Το 1970 η Ελλάδα είχε πληθυσμό 8,7 εκατ., ενώ, η Τουρκία 35. Το 2022 η Ελλάδα είχε πληθυσμό 10,5 εκατ., ενώ η Τουρκία έχει ξεπεράσει τα 80 εκατ. Η αναλογία από 1:4 έχει γίνει 1:7. Σε μία πεντηκονταετία έχει υπερδιπλασιασθεί ο πληθυσμός της Τουρκίας. Εάν ληφθεί υπόψη ότι η μέση ηλικία του τουρκικού πληθυσμού είναι τα 30 χρόνια, όταν της Ελλάδος είναι τα 42, τότε γίνεται κατανοητό ότι, ιδέες όσο άγριες και αν παρουσιάζονται, θα μπορούν πάντα να κινητοποιούν τις μάζες. Το 1970 το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδος ήταν 13 δις δολ., ενώ της Τουρκίας 17 δις. Το 2021 το ΑΕΠ της Ελλάδος ήταν 215 δις, ενώ της της Τουρκίας ήταν 819 δις δολ. Η αναλογία από 1:1,3 έχει εξελιχθεί σε 1:3,8. Ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ελλάδος το 2021 ανήλθε σε 6,6 δις δολάρια, ενώ της Τουρκίας σε 25. Ελλάδα: 130.000 ενεργό στρατιωτικό προσωπικό(εφεδρεία 220.00), 1.365 άρματα μάχης, 1.319 πυροβόλα, 635 αεροσκάφη (μαχητικά 193), 271 μεταφορικά ελικόπτερα, 27 επιθετικά, 120 πλοία(13 Φρεγάτες). Τουρκία 425.000 ενεργό στρατιωτικό προσωπικό (Εφεδρεία 200.000), 2.229 άρματα μάχης, 3.048 πυροβόλα, 1.065 αεροσκάφη (μαχητικά 205), 478 μεταφορικά ελικόπτερά 110 επιθετικά, 154 πλοία(16 Φρεγάτες). Πηγή GLOBAL FIREPOWER.

[9] Η Στρατιωτική Ακαδημία των ΗΠΑ, ή Ακαδημία Στρατού των ΗΠΑ, ή Ακαδημία Γουέστ Πόιντ, (West Point Academy) είναι η αρχαιότερη στρατιωτική ακαδημία των ΗΠΑ αντίστοιχη με την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδος. Η φοίτηση στην Ακαδημία είναι τετραετής και κάθε χρόνο εισάγονται περίπου 1300 σπουδαστές που καλούνται δόκιμοι ενώ αποφοιτούν περίπου οι 1000 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού.

[10] Στρατηγός William E. DePuy (Γουίλιαμ Ντιπιού (1919-1992) ανέλαβε την Διοίκηση Δόγματος & Εκπαίδευσης του Στρατού των ΗΠΑ (Training & Doctrine Command – TRADOC, of US Army).

[11] Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας (επίσημα Συνθήκη της Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας) υπήρξε μια στρατιωτική συμμαχία των κομμουνιστικών κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης[ΕΣΣΔ(Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών), Ανατολική Γερμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία , Βουλγαρία, Αλβανία (μέχρι το 1968)]. Η συνθήκη ιδρύσεως του υπογράφηκε στις 14 Ιουνίου 1955 στη Βαρσοβία, εξ’ ου και το όνομά του και αποσκοπούσε στην άμυνα κατά του ΝΑΤΟ. Αφορμή αποτέλεσε η ένταξη της Δυτικής Γερμανίας στο ΝΑΤΟ στις 9 Μαΐου του 1955. Διαλύθηκε την 1^η Ιουλίου 1991, μετά από τη κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και τις πολιτικές αλλαγές στη πρώην Σοβιετική Ένωση.

ΤΕΛΟΣ